شناسهٔ خبر: 49811 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

چه کسانی معماران کتابداری و اطلاع‌رسانی در ایران بوده‌اند؟

نوش‌آفرین انصاری با تأکید بر ضرورت توجه به تاریخ رشته کتابداری گفت: رشته‌ای که بدون زنده نگه داشتن و حفظ تاریخ خود حرکت کند، رشد نمی‌کند و به بیراهه می‌رود. از این جهت خوانش و مطالعه کتاب‌هایی چون «دُر دانش» به زنده نگه داشتن ریشه‌های کتابداری کمک می‌کند.

چه کسانی معماران کتابداری و اطلاع‌رسانی در ایران بوده‌اند؟

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ نشست نقد و بررسی کتاب «دُر دانش؛ مصاحبه تاریخ شفاهی با عباس حری» دوشنبه یکم خرداد، با حضور نوش‌آفرین انصاری، داریوش مطلبی، نرگس نشاط، کاظم حافظیان رضوی، ابراهیم عمرانی، سعید رضایی شریف‌آبادی، علی جلالی دیزجی و همچنین پیمانه صالحی، مصاحبه کننده این اثر، در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.
 
نوش‌آفرین انصاری در این نشست با اشاره به آشنایی‌اش با عباس حری از سال ۱۳۵۰ عنوان کرد: در تمام سال‌های همکاری با جناب حری پیوسته درباره مسائل مهمی چون دائره‌المعارف‌ها، طرح‌های بزرگ اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی مباحثه می‌کردیم. خواندن کتاب «دُر دانش» برای من مرور لذت‌بخشی بر حیات علمی دکتر حری بود. این کتاب با ایجاز کامل و طرح پرسش‌های مشخص می‌تواند آگاهی مناسبی از حیات علمی دکتر حری به نسل‌های بعدی بدهد. به همه دوستان و استادان عزیز توصیه می‌کنم، کتاب‌های نوشته شده  درباره ایشان، پوری سلطانی و کامران فانی در کلاس‌های درس و فضاهای دیگر  به دانشجوها و جوان‌ها  معرفی کنند.
 
این پیش‌کسوت کتابداری و اطلاع‌رسانی ادامه داد: متأسفانه در همه حرفه‌ها به راحتی چهره‌های موثر و بنیان‌گذاران حوزه‌های متعدد  کار و فعالیت‌های فرهنگی را به راحتی از یاد می‌بریم. گرایش‌های مختلف فرهنگی و علمی بدون زنده نگه داشتن، حفظ تاریخ رشد نمی‌کند و به بیراهه می‌رود. از این جهت خوانش و مطالعه کتاب‌هایی چون «دُر دانش» به زنده نگه داشتن ریشه‌های کتاب‌داری کمک می‌کند. ما باید بدانیم چه کسانی معماران اندیشه کتابداری و اطلاع‌رسانی در ایران بوده‌اند و به همین دلیل است که این آثار بسیار مفید و مؤثر هستند.
 
انصاری در ادامه به بیان برخی خلاءهای موجود در این کتاب پرداخت و گفت: در این کتاب موضوع انتقال ایشان از وزارت آموزش و پرورش به دانشگاه مطرح نشده و همچنین تغییرهایی که ایشان در رشته کتابداری به وجود آوردند نیز اشاره نشده است. از جمله برداشتن رسم ارائه پایان‌نامه دانشجویان کتابداری به صورت کتاب‌شناسی که گام جدیدی در ایجاد و به‌کارگیری اندیشه‌های نو در ارائه پایان نامه‌ها شد. ارائه کلاس سمینار تحقیق  که یک جهان‌بینی صحیح را درباره تحقیق و پژوهش ارائه داد.
 
وی افزود: همچنین درباره حضور ایشان در انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی، شورای کتاب کودک و نقش پررنگی که در تولید اولین منابع  و متون کتابداری داشتند، هیچ  صحبتی به میان نیامده است. البته نهادها و مراکز بسیاری بودند که از حضور و علم آقای حری بهره بردند اما از آن‌ها نامی به میان نیامده که اگر از سوی مصاحبه کننده مطرح می‌شد خیلی بهتر بود.
 
نرگس نشاط از پیش‌کسوتان حوزه کتابداری و از همکاران عباس حری نیز درباره این کتاب گفت: همان‌گونه که هر رخدادی با مزایا و محدودیت‌هایی همراه است، مصاحبه‌های تاریخ شفاهی نیز محدودیت‌های خاص خود را دارد. محدودیت‌های مانند کهولت سن مصاحبه شونده، از یاد بردن اتفاق‌ها، اصلاح ناخواسته اتفاق‌ها و بسیاری امور دیگر. اما خوش‌بختانه هیچ یک از این مشکل‌ها در این کتاب وجود ندارد و مباحث مطرح شده مباحث روز در سال ۱۳۸۳ بوده‌اند.
 
وی افزود: اما با توجه به فاصله زمانی انجام مصاحبه در سال ۸۳ و انتشار آن در سال گذشته، پس از انجام مصاحبه وقایع بسیاری رخ داد که بسیار مهم بوده و صحبتی از آن به میان نیامده؛ مانند تغییر نام رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی به علم اطلاعات و دانش‌شناسی، تأثیرات دکتر حری در دانشکده کتابداری، شورای گسترش آموزش عالی، نقش استاد در تغییر نام دروس، نقش ایشان در واژه گزینی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی و همچنین در شورای کتاب کودک، بنیاد ایران‌شناسی و بسیاری از مراکز دیگر. ای کاش پیش از انتشار، این کتاب به روزرسانی می‌شد و این موارد نیز در آن افزوده می‌شد.
 
نشاط درباره پی‌نوشت‌های موجود در کتاب نیز گفت: این کتاب شامل پی‌نوشت‌های بسیاری است که البته تهیه آن کاری بسیار وقت‌گیر و پرزحمت بوده است، اما گاهی احساس می‌شود که طولانی بودن این پی‌نوشت‌ها باعث شده تا جای مطالب اصلی گرفته شود. همچنین در فصل‌بندی کتاب نیز موضوع‌هایی در یک فصل گنجانده شده که اصلاً ارتباطی به یک‌دیگر ندارند و می‌توانستند در فصول جداگانه ارائه شوند.
 
قدردانی از ثبت و ضبط تاریخ کتابداری ایران
کاظم حافظیان رضوی نیز در این نشست با اشاره به جایگاه عباس حری در حوزه کتابداری گفت: درباره این کتاب و آقای دکتر حری می‌توانم بگویم که «بحر در کوزه نمی‌گنجد»، اما خوش‌بختانه درباره دکتر حری مطالب بسیاری موجود است. از خانم صالحی برای پدید آوردن این کتاب و اینکه حدود ده سال از زندگی‌اش را صرف انجام مصاحبه با پیش‌کسوتان کتابداری کرده‌اند تا تاریخ کتابداری ایران ثبت شود بسیار سپاس‌گزار هستم. امیدوارم بتوانیم شاهد این باشیم که از دل این فعالیت‌ها کتاب تاریخ کتابداری ایران را منتشر کنیم.
 
در ادامه این نشست پیمانه صالحی، مصاحبه کننده کتاب تاریخ شفاهی «دُر دانش» درباره این اثر توضیح داد: ما در سال ۸۳ طرحی را در گروه اطلاع‌رسانی منابع دیداری و شنیداری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مطرح کردیم تا از مدیران و افراد فعال در این سازمان مصاحبه‌هایی به صورت صوتی داشته باشیم که مصاحبه با دکتر حری نیز در این طرح جای داشت. بر این اساس محور مصاحبه‌های انجام شده با الویت پرداختن به سازمان اسناد و کتابخانه ملی و به صورت طرح محور انجام شد، نه به صورت شخص محور.
 
وی افزود: دکتر حری از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۰ در کتابخانه ملی حضور داشتند و زمانی که من در سال ۸۳ برای انجام این مصاحبه به ایشان مراجعه کردم، ابتدا به دلیل مشکلاتی که آن زمان با مجموعه پیدا کرده بودند، حاضر به مصاحبه نشدند، اما پس از ارسال سؤال‌ها قرار شد تا در چهار جلسه این مصاحبه انجام شود، البته با محدودیت زمان و مشغله ایشان تمام سؤال‌ها مجال پاسخ‌گویی پیدا نکردند.
 
در ادامه این نشست نیز ابراهیم عمرانی، سعید رضایی شریف‌آبادی، علی جلالی دیزجی و برخی همکاران دیگر عباس حری، به بیان خاطرهایی از این استاد برجسته حوزه کتابداری پرداختند.

نظر شما